“Gürcüstanda iqtisadi artımın 2023-cü ildə 4,4 faizə qədər azalması gözlənilir, lakin bu, regional orta göstərici ilə müqayisədə yüksək səviyyədə qalacaq”.
QafqazTürk xəbər verir ki, Dünya Bankı Gürcüstan da daxil olmaqla, region və ona daxil olan ölkələr üçün iqtisadi artım proqnozlarını təqdim edən Avropa və Mərkəzi Asiya regionunun iqtisadi icmalını dərc edib.
Hesabata görə 2023-cü ildə Gürcüstanda iqtisadi artımın 4,4 faizədək azalacağı gözlənilir, lakin bu, regional orta göstərici ilə (Rusiya Federasiyası və Ukrayna istisna olmaqla 2,4 faiz) yüksək səviyyədə qalacaq.Sənədə əsasən, Cənubi Qafqazda iqtisadi artımın 2022-ci ildə yeddi faizdən 2023-cü ildə üç faizə qədər kəskin şəkildə zəifləyəcəyi gözlənilir, çünki əsas ticarət tərəfdaşı olan ölkələrdə, o cümlədən Avropa İttifaqında artım yavaşlayır.“Böyük pul vəsaitləri daxilolmaları inflyasiya təzyiqlərini və borc səviyyələrini azaldan larinin möhkəmlənməsinə kömək etdi. İnflyasiyanın 2023-cü ildə tədricən azalmağa davam edəcəyi ehtimalı var, baxmayaraq ki, qiymət təzyiqlərinin bəzi ərzaq məhsullarına və mənzil kirayələrinə təsiri davam edə bilər”, – Dünya Bankının İqtisadi İcmalında deyilir.Dünya Bankının bu gün açıqladığı sənədə görə, Avropa və Mərkəzi Asiya regionunda iqtisadi fəallıq bu il Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünün nəticələri, davamlı yüksək inflyasiya və sərt maliyyə şərtləri səbəbindən səngiyəcək.Öz hesabatlarına görə, 2023-cü ildə regional istehsalın 1,4% artacağı gözlənilir ki, bu da əvvəllər gözlənilən 0,1% səviyyəsindən əhəmiyyətli dərəcədə yaxşıdır.“2023-cü ildə qeyd olunan müsbət, kifayət qədər səngimiş iqtisadi aktivlik Rusiya iqtisadiyyatında gözləniləndən daha kiçik azalma və Ukraynanın proqnozunda yaxşılaşmanı əks etdirir”. 2024-25-ci illərdə inflyasiyanın azalması, daxili tələbin bərpası və xarici şəraitin yaxşılaşması nəticəsində regional iqtisadi artımın orta hesabla 2,7% olacağı gözlənilir.Qiymətlərin (xüsusən də ərzaq və enerji məhsullarının) kəskin artması səbəbindən 2022-ci ilin sonunda Avropa və Mərkəzi Asiyanın İnkişaf etməkdə olan Bazarlarında və İnkişaf etməkdə olan İqtisadiyyatlarında (EMDE) orta illik inflyasiya 15,9%-ə çatmışdır ki, bu da bütün 20 ildən artıq müddətdə rekord həddə çatmışdır. dünyanın inkişaf etməkdə olan regionları.. Sözügedən ölkələrdə inflyasiyanın orta səviyyəsi 4%-dən az olub ki, bu da 2021-ci ildən artmağa başlayacaq.Gələcək perspektiv çox qeyri-müəyyəndir. Rusiyanın Ukraynaya təcavüzü nəticəsində yaranan müharibənin hələ də davam etməsi ərzaq və enerji qiymətlərinin artması, qlobal- regional faiz artımlarının sürətlənməsi ya da iqtisadi artım istiqamətində gözlənilməz dəyişiklik olarsa, 2023-cü ildə iqtisadi artım, kapital axını daha zəif ola bilər. ”, – Dünya Bankının icmalında deyilir.Dünya Bankının məlumatına görə, bəzi inkişaf etmiş ölkələrdə bank sektorunda baş verən hadisələr iqtisadi artıma təsir edə bilər.“Proqnozlara görə, Ukrayna iqtisadiyyatının 2022-ci ildə Rusiya təcavüzü nəticəsində yaranan 29,2% azalmadan sonra bu il 0,5% artacağı gözlənilir. Ölkənin müharibədə ağır iqtisadi itkilərə məruz qalmasına baxmayaraq, Ukraynanın Qara dəniz limanlarının yenidən açılması və taxıl ticarətinin bərpası, eləcə də donorların əsaslı dəstəyi bu ilki iqtisadi fəallığa öz töhfəsini verir.Dünya Bankının son hesablamalarına görə, Ukraynanın yenidən qurulması və bərpasına çəkilən xərclər 411 milyard dollara qədər artıb ki, bu da 2021-ci ildə Ukraynanın müharibədən əvvəlki iqtisadiyyatından iki dəfə çoxdur”, – Dünya Bankının İqtisadi İcmal sənədində qeyd olunur.Dünya Bankı qeyd edir ki, 2023-cü il fevralın 6-da Türkiyədə iki dağıdıcı zəlzələ baş verib və nəticədə ölkəyə 34,2 milyard ABŞ dolları dəyərində ziyan vurulub ki, bu da Dünya Bankının məlumatlarına görə, ölkənin 2021-ci il ÜDM-nin 4%-ni təşkil edir.”Bərpa və yenidənqurma ehtiyaclarının tam spektrini ödəmək üçün faktiki xərclər birbaşa zərərdən iki dəfə çox ola bilər.” Son zəlzələlərin təsirini nəzərə alaraq 2023-cü il üçün proqnozlaşdırılan iqtisadi artım tempi 3,2% təşkil edir ki, bu da yenidənqurma prosesində hökumətin ev təsərrüfatlarına göstərdiyi yardımlar və qoyulmuş investisiyalar nəzərə alınmaqla 2024-25-ci illərdə orta hesabla 4,2%-ə yüksələcək”, – Dünya Bankının hesabatında deyilir.İqtisadi artımın ləngiməsi və yüksək inflyasiyanın fonunda hesabatda qiymət artımı nəticəsində yaranan böhrana xüsusi fəsil ayrılır. Bu fəsildə yüksək inflyasiyanın region əhalisinin həyat səviyyəsinə təsiri araşdırılır.“İnflyasiya insanların real gəlirlərinə təsir edir, yüksək inflyasiya isə varlılardan daha çox yoxsullara təsir edir. Həssas qrupları daha yaxşı qorumaq və iqtisadi artımı təşviq etmək üçün imkan verən siyasətlər inflyasiyanın müxtəlif gəlir səviyyələrinə diferensial təsirini nəzərə almalı və yüksək qiymətlərin yaratdığı faktiki xərclərin ən yoxsul əhaliyə təsirini qiymətləndirməkdən ötrü daha dəqiq göstəricilərdən istifadə etməlidir”. Dünya Bankının Avropa və Mərkəzi Asiya regionu üzrə baş iqtisadçısı İvaylo İzvorski bildirib.Dünya Bankı qeyd edir ki, region ölkələrinin hökumətləri inflyasiyaya sosial yardım və subsidiyalarla cavab verib. Sonuncuya enerji qiymətlərinin artırılmasına moratorium, ictimai nəqliyyatda gediş haqqının aşağı salınması, ev təsərrüfatları və müəssisələr üçün elektrik enerjisi və təbii qazın qiymətinə məhdudiyyət daxildir. Bununla belə, hesabatda təqdim olunan təhlil yaşayış xərcləri böhranının qeyri-bərabər yükünü göstərir. O qeyd edir ki, əhalinin ən yoxsul 10 faizi üçün inflyasiya ən zəngin 10 faizlə müqayisədə 2 faiz yüksəkdir. Moldova, Monteneqro və Şimali Makedoniya da daxil olmaqla, regionun bəzi ölkələrində bu fərq 5 faiz həddini keçib.Hesabata görə, ev təsərrüfatlarının üzləşdiyi müxtəlif inflyasiya dərəcələrini nəzərə almayan siyasətlər çox güman ki, həssas qruplara kömək etmir. Qeyri-adekvat və daha az effektiv ola bilər. Hesabat ən yoxsullar üçün faktiki yaşayış dəyərinin daha dəqiq hesablanmasını təmin etməkdən ötrü inflyasiyanın ölçülməsi üçün İstehlak Qiymətləri İndeksindən (CPI) kənara çıxmağı tövsiyə edir. Bu, iqtisadi artım və yoxsulluğun azaldılması üçün daha yaxşı siyasətlər hazırlamaqda vacib hesab edilir.
