ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosu (ATƏT/DTİB) Gürcüstanda parlament seçkiləri ərəfəsində seçkiqabağı mühitlə bağlı aralıq hesabatını dərc edir.
QafqazTürk Media xəbər verir ki, aralıq hesabatda 26 oktyabr 2024-cü il parlament seçkilərinin ümumi siyasi konteksti, qanunvericilik bazası və seçki sistemindən bəhs edilir. Bundan əlavə, hesabatda seçki administrasiyasının işi və seçki texnologiyaları nəzərdən keçirilir.
“Tarixdə ilk dəfə olaraq bütün seçki məntəqələrində seçicilərin şəxsiyyətinin müəyyən edilməsi, nəticələrin hesablanması, ilkin nəticələrin müəyyən edilməsi və ötürülməsi üçün elektron cihazlardan istifadə olunacaq”, – məlumatda deyilir.
Hesabatda əsas diqqət seçicilərin hüquqları və qeydiyyatı ilə bağlı olub. Hesabata görə, DTİHB seçki müşahidə missiyası ilə müzakirələr zamanı prosesdə iştirak edən maraqlı tərəflər seçici siyahılarının inklüzivliyi ilə bağlı xüsusi narahatlıqlarını ifadə etməyiblər, baxmayaraq ki, bəziləri seçici siyahısında hələ də qeyri-dəqiqliklərin olduğunu qeyd edib.
Bundan əlavə, hesabatda seçkiqabağı dövrün kifayət qədər dinc şəraitdə keçdiyi bildirilir. “Qanunda seçkiqabağı təşviqat üçün ədalətli şərtlər müəyyən edilib. Rəsmi seçkiqabağı dövr avqustun 27-də başlayıb və indiyədək kifayət qədər dinc şəraitdə davam edir; Seçki subyektlərinin əksəriyyəti qapı-qapı gəzmək, sosial şəbəkə fəaliyyəti, görüşlər və nadir hallarda nisbətən irimiqyaslı aksiyalarla məşğuldur. Bəzi müxalifət partiyalarının nümayəndələri hakim partiyanın və dövlət qurumlarının tərəfdarlarının seçkiqabağı kampaniyalarına, həmçinin seçicilərə qarşı yönəlmiş hədə-qorxu taktikalarından narahat olduqlarını bildiriblər”, – məlumatda deyilir.
Seçki kampaniyası və siyasətçilərin mesajlarına gəlincə, hesabata görə, bu vaxta qədər müşahidə altına alınan seçki kampaniyası mesajları əsasən son dərəcə qütbləşmiş ritorika ilə doymuşdur, hakim partiya seçkiləri sülh və müharibə arasında seçim kimi təqdim edib. Müxalifət partiyalarının əksəriyyəti isə bunu ölkənin geosiyasi vəziyyəti ilə bağlı referendum adlandırır”.
DTİHB-nin monitorinq missiyasının aralıq hesabatında Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Bürosunun son qərarları da öz əksini tapıb.
Hesabatda bildirilir ki, Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Bürosu seçkiqabağı təşviqat dövründə maliyyələşmənin dərindən araşdırılmasına başlayıb və ona həvalə edilmiş vəzifəyə uyğun olaraq əlavə hesabatlar tələb edib.
“Bütün seçki subyektləri ilk aralıq hesabatını təqdim ediblər. Qanuna görə, büro səsvermə gününə qədər bu hesabatların müfəssəl yoxlamalarını və nəticələrini dərc etməyə borclu deyil, baxmayaraq ki, Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Bürosu öz saytında nə dərc edib”, – məlumatda deyilir.
Bundan əlavə, aralıq hesabatda media mühitinə diqqət yetirilib və media mühitinin müxtəlif, lakin yüksək qütbləşdiyi və siyasi və biznes maraqlarını əks etdirdiyi qeyd edilib. O da bildirilir ki, mediaya qarşı bir sıra mülki diffamasiya işlərinin icraatı davam edir və jurnalistlərə qarşı təhdidlər hələ də aktualdır.
Məlumata görə, seçkilər siyasi qütbləşmənin güclənməsi və hakimiyyətlə prezident arasında antaqonizmin dərinləşməsi, müxtəlif qanunların qəbulundan yaranan ictimai narazılıq fonunda keçirilir.
“2023 və 2024-cü illərdə ilkin olaraq 2023-cü ildə geri götürülən, lakin növbəti il yenidən işlənmiş və 28 may 2024-cü ildə qəbul edilən Xarici Təsirin Şəffaflığı Haqqında Qanununa qarşı genişmiqyaslı etirazlar oldu. Bu hadisələrdən və qanunun qəbulundan dərhal sonra prosesdə iştirak edən bir çox maraqlı tərəflər Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosunun (DTİHB SMM) Seçki Müşahidə Missiyasına etiraz aksiyalarının iştirakçılarına, mülki hüquq müdafiəçilərinə qarşı zorakılıq və hədə-qorxu faktları barədə cəmiyyət və jurnalistlər məlumat veriblər. İyul ayında prezident və otuz səkkiz deputat, 122-dən çox vətəndaş cəmiyyəti nümayəndəsi və media təşkilatı ilə birlikdə “Xarici təsirin şəffaflığı haqqında” qanuna qarşı Konstitusiya Məhkəməsinə iddia qaldıraraq qanunun müddəalarının müvəqqəti dayandırılmasını istəyib. Oktyabrın 9-da məhkəmə iddianı qəbul edib, lakin yekun qərar dərc olunana qədər qanunun icrasını dayandırmaqdan imtina edib. Bir çox yerli və beynəlxalq təşkilatlar, o cümlədən DTİHB bu qanunun qəbulunun birləşmək və ifadə azadlığından istifadəyə mənfi təsir göstərə biləcəyindən narahatlığını ifadə edib.
Sentyabrın 17-də Gürcüstan parlamenti “Ailə dəyərləri və yetkinlik yaşına çatmayanların müdafiəsi haqqında” qanunu qəbul edib və bu qanun DTİHB-nin seçki müşahidə missiyası ilə görüşü zamanı bir sıra beynəlxalq təşkilatlar, o cümlədən prosesdə iştirak edən bir sıra maraqlı tərəflər tərəfindən kəskin tənqid edilib*, – hesabatda deyilir.
ATƏT/DTİHB-nin məlumatına görə, ATƏT/DTİHB-nin Gürcüstandakı Seçki Müşahidə Missiyası (DTİHB SMM) Gürcüstan hökumətinin dəvəti ilə və mandatına uyğun olaraq sentyabrın 11-də öz işinə başlayıb. Missiyaya missiya səfiri Owen Murphy rəhbərlik edir. Missiyanın əsas komandası Tbilisidə çalışan 12 üzvdən və sentyabrın 19-dan bütün ölkəyə yayılan 30 uzunmüddətli müşahidəçidən ibarətdir. Missiyanın üzvləri ATƏT-in 22 üzv dövlətindən seçilib; Onların 48 faizini qadınlar təşkil edir. ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosu (DTİHB) üzv dövlətlərdən səsvermə günü prosedurlarında iştirak etmək üçün 350 qısamüddətli müşahidəçi göndərməyi xahiş edib.
