Nino Devnozaşvili-Şainidze, 36 yaş, Bolnisi/Zemo Acara
“Mənim ailəmdə İncil və Quran yan-yana saxlanılır”.
Acaradan olan müsəlman oğlana aşiq olanda 13 yaşım var idi. O zaman heç bir problemlə üzləşəcəyimi, mədəniyyətimizdəki fərqli inancların bizi çətinliklər qarşısında qoyacağını dərk edə bilmirdim.
Bu sualı ilk dəfə tələbə olanda özümə vermişdim. Bu dövrdə mən artıq pravoslav idim və kilsə həyatı ilə yaşayırdım. Bir dəfə o, Tbilisidə mənimlə salamlaşdı və Narikalada gəzməyə getdik. Mən məbədə girəndə arxamca gəlmədi, səni bayırda gözləyəcəyəm dedi. O zaman öncə qorxdum. Qəzəbli deyildim, sadəcə olaraq, tezliklə evlənəcəyimizi və müsəlman ailəsində yaşamalı olacağımı bildiyim üçün narahat idim, birgə yaşayışımızın necə olacağını aydın görə bilmirdim. Sevgimiz o qədər böyük idi ki, biz dini fərqliliyi ziddiyyət hesab etmirdik və inanclarımızı dəyişmədik. Əsas o idi ki, ətraf mühit, cəmiyyət bunu başa düşsün və sosial təzyiqdən qurtula bilək.
Valideynlərim kilsəyə uyğun yaşamırdılar və mən də onların böyük müqaviməti ilə üzləşmədim. Bununla belə, nənəmin məsləhəti yadımdadır. Bilmirəm, Zazanın həmkəndlisini və rəfiqəsini hardan tapıb, o, ona xəbər verib ki, “həmin müsəlmanların” ailəsinə “özünə hörmət edən” qız girməlidir. Nənəm mənə xəbərdarlıq etdi ki, onların adət-ənənələrini qəbul etmək mənim üçün çətin olacaq. Qohumlarım arasında elə bir əhval-ruhiyyə vardı ki, hətta dostlarıma da sevgilimin müsəlman olduğunu söyləməyə utanırdım. Bir dəfə Zaza özü inancı barədə onların yanında danışdı və mən dostlarımın üzündəki şok ifadəni xatırlayıram.
Müəllimim də müqavimət göstərdi, amma məndən xahiş etdi ki, sənə nə gəlirsə, sakitcə qəbul et, heç nəyə etiraz etmə.
Mən Zazanı o qədər sevirdim ki, ondan imtina etməyin mümkün olmadığını düşünürdüm. Mən də vaz keçə bilmədim və əmin idim ki, heç vaxt bu seçim qarşısında qalmayacaqdım.
Həyat yoldaşım da ailəsinin müqaviməti ilə üzləşdi: xristian qız bizim adət-ənənələrimizə uyğunlaşa bilməyəcək və ailə dağılacaq dedilər.
İkinci kursu bitirəndə daha heç kim bizdən soruşmadı, qaçdıq. Yadımdadır, o il Pasxa mayın 5-də olmalı idi və mayın 5-də mən ilk dəfə Zazanın ailəsinə daxil oldum. Zazanın valideynləri dərin dindar müsəlmanlardır. Müsəlman ziyarətgahlarında olduğu kimi evdə hər şeyi tapdım: Hər yerdə dualar, müsəlman rəmzləri asılmışdı, rəflərdə köhnə müsəlman kitabları vardı. Müsəlman adətinə görə təzə gələn gəlinə ələkdə baxılır, şirin su içizdirirlər. İlk üç gün mədəni şokdan fiziki olaraq o qədər zəiflədim ki, yataqdan qalxa bilmədim. Qayınatam yanımda oturub dualar oxuyurdu. Ayağa qalxana qədər məni tərk etmədi.
Bir il iki fərqli mədəniyyətə və dinə mənsub insanların birgə yaşaması və uyğunlaşması ili idi. Cəmiyyətin müxtəlif dinlərə mənsub insanlara olan sosial baxışının yanlışlığına hər gün əmin olurdum. Bu mədəni etiketlərin arxasında mən savadlı və nəcib insanlarla tanış oldum.
Qayınanam Nino mənə bircə dəfə dedi ki, biz o qədər çoxuq ki, hamımızı dəyişə bilməzsən və dinimizi qəbul etməyi düşünməzsənmi deyə soruşdu. Cavab verdim: “Mən sizin ailənizdə olduğum üçün xoşbəxtəm və sizin dininiz mənə mane olmadığı kimi, mənim dinim da sizə mane olmamalıdır”. Mən xaçı açıq şəkildə daşımalıyam”. “Yaxşı” deyə cavab verdi və o vaxtdan belə söhbətimiz olmayıb.
Qayınatam hər səhər yüksək səslə dua edərdi. Hörmət əlaməti olaraq bayramda müsəlmanların yeməklərinin, süfrələrinin hazırlanmasında iştirak etməkdən heç vaxt imtina etmədim, Namazdan əvvəl onların dini kitablarının tozunu ehtiramla sildim, əllərinə su tökdüm. Tanrılar çox deyil, Tanrı birdir, bizim müxtəlif ifadə formalarımız var və bu formalara hörmət etməsək, həm Allahı, həm də özümüzü itirəcəyik.
Eyni zamanda, mənim ailəmdə dua etdiyim pravoslav ikonalarının öz yeri vardı. Hər Pasxada qayınanam mənə hörmət əlaməti olaraq, yumurta boyayır və Pasxa tortları bişirirdi. Adət-ənənələrinə baxmayaraq, heç vaxt məndən xüsusi geyim tələb etməyiblər. Təhsilimi davam etdirməyim və karyeramı yüksəltməyim bir maneə ilə üzləşmədi. Mən həmişə onları bayram münasibətilə təbrik etmişəm, onlar da məni. Bu, mənim stereotiplərimi qırmaq və yeni, daha yaxşı bir dünyanın qapısını açmaq dövrü idi.
Qəlb incikliyim da yadımdadır, amma ailədən yox, cəmiyyətdən. Qonşuların türkcə söhbətinə tez-tez qulaq asardım və “Gürcü gəlin” başlığı altında bir yad adamın qeybətini eşidərdim. Qohumlarımdan da incidiyimi xatırlayıram, məni ziyarətə gələn qonaqlar ərəb estetikası ilə qarşılandıqda, mənə gülürdülər. Sonralar təhsil sisteminə daxil olanda, məktəb layihəsi zamanı müəllimlər acarlar və gürcüləri fərqləndirməyə başlayanda onlarla bərk mübahisə etməli oldum. Rəvayət hamıya məlumdur ki, əgər siz acarsınızsa, zahiri görkəminiz, mədəni və sosial baxımdan aşağı səviyyədə dayanırsınız. Sonra ucadan dedim ki, bəli, mənim uşaqlarım da, ərim də Acaralı müsəlman ailəsindəndir, amma əsas odur ki, insanları öz inanclarına görə deyil, insan kimi görmək lazımdır.
Zaza ilə mən əvvəldən razılaşdıq ki, uşaqlarımıza öz dinlərini seçmək azadlığı verəcəyik. Bu gün ailə üzvlərinin demək olar ki, əksəriyyəti pravoslavdır. Bu, Zazanın anasını çox kədərləndirdi. Amma o, bunu heç vaxt dilə gətirməyib, səssizcə əziyyət çəkdi. Maddi vəziyyətə görə Bolnisiyə köçməli olduq. Zaza da, mən də burada işləyirik. Mən məktəbin direktor müaviniyəm və gürcü dili və ədəbiyyatından dərs deyirəm. Biz ildə ən azı 4 dəfə Acaraya gedirik. Uşaqlar ailə üzvlərinin bəzilərinin müsəlman olduğunu bilirlər və bu heç də ayıb deyil. Onlar başqalarının dinlərinə də öz dinləri kimi hörmət etməlidirlər.
