Gürcüstanda DNT məlumat bazası yaradılacaq – genetik məlumatı kim saxlayacaq?
Gürcüstanda DNT məlumat bazası yaradılacaq. Bu məlumat bazasında toplanmış genetik profillər Samxarauli Ekspertiza Bürosu tərəfindən saxlanılacaq.
QafqazTürk Media xəbər verir ki, bu layihənin müəllifi Daxili İşlər Nazirliyidir.
“DNT məlumat bazası haqqında” qanun layihəsinin məqsədləri aşağıdakı kimi formalaşdırılıb:
Cinayətin qarşısını almaq;
Cinayətləri araşdırmaq və açmaq;
İtkin düşmüş şəxslərin müəyyən edilməsini asanlaşdırmaq.
Nazirlik izahat qeydində yazır ki, DNT məlumat bazasının yaradılması praktikada özünü göstərmiş beynəlxalq təcrübədir və bu, cinayətkarların tez müəyyənləşdirilməsinə töhfə verir.
Bu gün DNT məlumatları parçalanmış şəkildə mövcuddur – müxtəlif cinayət işləri üzrə DNT analizi toplanır və insanlar da öz istəkləri ilə DNT analizi aparırlar, lakin məlumatların toplanması strukturlaşdırılmış formaya malik deyildi və məlumatlar bir bazada toplanmırdı.
Qurum qanunun qüvvəyə minməsindən sonra DNT testindən keçmək məcburiyyətində qalacaq vətəndaşları qanunla müəyyən etdi. Bunlar ittiham və mühakimə olunanlardır.
DNT məlumat bazasına cinayət işinin istintaqı mərhələsində fiziki şəxsdən, meyitdən, hadisə yerindən və ya digər maddi obyektdən götürülmüş genetik profillər də daxildir.
Bundan əlavə, hər kəs öz genetik profilini DNT bazasına təqdim edə biləcək. Daxili işlər nazirinin müavini Aleksandre Daraxvelidze qanun layihəsinə baxılmasının hazırkı mərhələsində vətəndaşların DNT məlumat bazasında saxlanılan məlumatlara çıxış əldə edib-etməməsinə aydınlıq gətirə bilmir.
Daxili işlər nazirinin müavini Aleksandre Daraxvelidzedən məlumat bazasında qohumluq əlaqələrinin olub-olmadığını göstərə bilməsi haqda soruşduqda, qanun layihəsinin hazırkı mərhələdə məqsədinin “cinayətə cavab vermək” olduğunu, lakin əgər Samxarauli Milli Ekspertiza Bürosunun bu məlumat bazasından başqa məqsədlər üçün istifadə etmək istəyi olarsa, əvvəlcə qanuni əsaslandırılmalı, sonra isə xidmət haqqı müəyyən edilməli olduğunu qeyd etdi.
Nazir müavini əlavə edir ki, bu məsələyə hökumətin qanun təsdiq edildikdən sonra dərc olunacaq qərarında aydınlıq gətirmək olar. Bu fərman qanunun tələblərinə riayət etmək üçün lazım olan yığım, saxlama və digər qaydaları müəyyən edəcəkdir. Gürcüstan hökuməti genetik profilin DNT bazasında saxlanması şərtlərini də müəyyən etməlidir.
Aşağıdakılar bioloji nümunələr almaq hüququna malik olacaqlar:
Milli Ekspertiza Bürosu;
Daxili İşlər Nazirliyi;
Xüsusi Penitensiar Xidmətin səlahiyyətli əməkdaşı;
Ekspertiza Bürosunda səlahiyyətli işçi və ya Daxili İşlər Nazirliyində işləyən ekspert və ya Gürcüstan Daxili İşlər Nazirliyinin Akademiyasında təhsil almış digər işçi.
DNT verilənlər bazasında qeydə alındıqdan sonra bioloji nümunə bir daha toplanmayacaq. Məlumat bazasında saxlanılan genetik profil haqqında məlumatlar Daxili İşlər Nazirliyinin məlumat bazasında da öz əksini tapacaq və istintaq orqanları, Xüsusi Penitensiar Xidmətin, Cinayətlərin Qarşısının Alınması, Həbsdə Olmayan Cəzaların İcrası və Milli Probasiya Agentliyinin səlahiyyətli əməkdaşlarını məlumat bazasına daxil ola biləcəklər.
Bundan əlavə, qanun genetik məlumatın dövlətlər arasında mübadiləsinə və ya beynəlxalq təşkilatlara ötürülməsinə icazə verir.
Genetik profil, xüsusilə ağır cinayətə görə məhkum edilmiş şəxsə məxsus olduqda, ən uzun müddət – 75 il saxlanılır. İnsan öldüyü təqdirdə, onun genetik profili ölümündən sonra 10 il saxlanılacaq.
Qanun layihəsinin tərifinə uyğun olaraq kartın alt başlığında DNT mətninin aparılması və 100 000 bioloji nümunənin bioloji profilinin yaradılması üçün 13 121 790,11 lari tələb olunduğu yazılıb.
Daxili İşlər Nazirliyindən verilən son məlumata əsasən, bazanın yaradılmasına 15 milyon lari lazım olacaq.
