თურქეთი ტურისტებისთვის მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო მიმართულებაა. ქვეყანა სავსეა უნიკალური ისტორიული შენობა-ნაგებობებით, რომლებიც ძველი ცივილიზაციების შესახებ გვიყვება, ადგილებით, სადაც კვალის წაშლის მცდელობის მიუხედავად, ფასადებს მიღმა მაინც იკითხება სხვადასხვა ქვეყნის უძველესი კულტურის სიდიადე. ზღვია დონიდან 122 ,მეტრის სიმაღლეზე მდებარეობს.მონასტერს არაერთი ლეგენდა უკავშირდება. ერთ-ერთი ლეგენდის თანახმად, რომელსაც მონასტრის ოფიციალურ ვებ-გვერდზე ვკითხულობთ, იმპერატორ თეოდოსიუს პირველის მმართველობის დროს, ორმა ათენელმა მღვდელმა, ბარნაბუსმა და სოფრონიუსმა, ათენიდან ტრაპიზონში მოგზაურობისას, გამოქვაბულში ღვთისმშობლის სასწაულმოქმედი ხატი იპოვა. მღვდლებმა გადაწყვიტეს, რომ ამ ხატისთვის ტაძარი აეშენებინათ. ეს გამოქვაბული კი დღეს მონასტრის ცენტრალურ ნაწილს წარმოადგენს.მონასტრის შუაგულში მდებარეობს წყლის საცავი და ამბობენ, რომ მასში წმინდა წყალია. საცავში წყალი 30, ან 40 მეტრის სიმაღლიდან, კლდოვანი კედლიდან წვეთებად ჩაედინება. მუსლიმებისა და ქრისტიანების საერთო სალოცავი არა მხოლოდ ქრისტიანულ სამყაროში, არამედ მუსლიმურ რელიგიაშიც სჯერათ, რომ დედა მარიამი ადამიანების შემწეა და ჯანმრთელობა მოაქვს. სწორედ ამიტომ, საუკუნეების განმავლობაში ამ მონასტერში მუსლიმები და ქრისტიანები ხშირად ერთად ლოცულობდნენ და ღვთისმშობელს ჯანმრთელობას ევედრებოდნენ, იქ არსებულ წმინდა წყალს კი, საკურნებლად იყენებდნე რაც შეეხება მონასტრის სახელს, სუმელა ბერძნული სიტყვაა. “მელა“ ნიშნავს მუქს, შავს. შესაძლოა, ეს მიუთითებდეს იმ მუქ და დაბურულ ტყეზე, რომელიც ტაძარს აკრავს გარს. არსებობს მეორე ვერსიაც, რომლის მიხედვითაც, სუმელა ლაზური სიტყვაა და სამებას ნიშნავს.
-